Gmina Miasta Gostynina - oficjalna strona

Nie dla alkoholu w ciąży, czyli Światowy Dzień FAS

Od ponad 20. lat, co roku 9 września obchodzony jest Światowy Dzień FAS, czyli Alkoholowego Zespołu Płodowego.

W praktyce klinicznej funkcjonują dwa pojęcia: alkoholowy zespół płodowy (FAS - Fetal Alcohol Syndrome) oraz spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD - Fetal Alcohol Spectrum Disorder).

Spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych znane pod skrótem FASD jest oczywiście pojęciem znacznie szerszym. Obejmuje ono wszystkie możliwe konsekwencje związane ze szkodliwym działaniem alkoholu spożywanego w okresie ciąży dla rozwijającego się płodu. Prenatalna ekspozycja na alkohol może prowadzić zarówno do uszkodzenia mózgu i układu nerwowego, jak i do różnorodnych wad wrodzonych i opóźnienia rozwojowego. FASD nie znajduje się wprawdzie w międzynarodowej klasyfikacji chorób, jest pojęciem parasolowym obejmującym wiele różnych schorzeń i zaburzeń, które są skutkiem spożywania przez przyszłą matkę alkoholu w okresie ciąży. Natomiast alkoholowy zespół płodowy (FAS) to jeden z kluczowych zespołów w obrębie FASD. To znacznie węższe pojęcie i stosujące się do dzieci, które w największym stopniu ucierpiały na skutek prenatalnej ekspozycji na alkohol. FAS jest ujęty w międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD-10 jako odrębna jednostka chorobowa.

Specjaliści podkreślają, że FAS jest chorobą nieuleczalną, której można uniknąć, zachowując abstynencję w czasie ciąży. Lekarze tłumaczą, że każda ilość alkoholu niesie ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju dziecka.

Światowy Dzień FAS obchodzony 9 września, ma uświadomić przyszłym matkom skutki picia alkoholu w ciąży. Przede wszystkim jego negatywnego wpływu na rozwój płodu, a w przyszłości – na rozwój dziecka.

Alkoholowy Zespół Płodowy wynikający z nadużywania alkoholu przez kobiety w ciąży, diagnozowany jest średnio jeden-dwa razy na tysiąc urodzeń. Więcej jest przypadków tzw. częściowego FAS, które są wynikiem zażywania alkoholu nawet w niewielkich ilościach.

Należy być świadomym, że nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, o której można z całą pewnością powiedzieć, że nie wpłynie niekorzystnie na rozwój dziecka w okresie prenatalnym.

Noworodki z FAS często mają małą masę urodzeniową oraz charakterystyczny wygląd zewnętrzny. Natomiast najpoważniejszą konsekwencją picia alkoholu przez przyszłe matki, jest uszkodzenie centralnego układu nerwowego dziecka. A to już jest z reguły nieodwracalna zmiana. Zdarza się też, że skutków tych zaburzeń „na pierwszy rzut oka”, nie widać lub pojawiają się w późniejszym okresie.

Badania przeprowadzone w Polsce przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w latach 2012-2014 dowodzą, że zaburzenia neuropsychiatryczne wynikające z picia alkoholu przez matkę w ciąży dotyczą ok. 2% dzieci w wieku 7-9 lat. Oznacza to, że FAS występuje znacznie częściej niż choroby spektrum autystycznego (1,5%) lub zespół Downa (0,1%) i stanowi duży procent pacjentów, wymagających wczesnej, wieloprofilowej opieki neuropsychiatrycznej.

W okresie przedszkolnym występują objawy nadpobudliwości, często utrzymuje się nadwrażliwość na różnego rodzaju bodźce. Funkcje motoryczne i poznawcze dziecka pozostają na obniżonym poziomie. Dzieci łatwo się złoszczą, denerwują. Nie są też w stanie nawiązać prawidłowych relacji z rówieśnikami. Jednocześnie obce im jest poczucie zagrożenia.

W okresie szkolnym dzieci te mają trudności z dopasowaniem się do grupy rówieśniczej i podświadomie wybierają zabawy z młodszymi dziećmi, przez które są rzadziej odrzucane. Przy okazji ujawniają się u nich problemy z dostosowaniem się do zasad i przestrzeganiem norm społecznych.

Natomiast w okresie dojrzewania, dzieci z FAS, nierzadko wymagają pomocy psychiatrycznej.

Dzieci z FASD wymagają specjalistycznej diagnozy i terapii. W Polsce powstaje coraz więcej miejsc, będących źródłem pomocy i wsparcia dla rodziców dzieci z FASD. Na stronie internetowej ciazabezalkoholu.pl można znaleźć listę ośrodków w Polsce, które zajmują się diagnozowaniem FASD i terapią. Jest to na bieżąco aktualizowana i kompleksowa lista miejsc pomocy w Polsce. Uzyskuje się diagnozę i w zależności już od procedur postępowania i sposobu działania placówki uzyskuje się pomoc i wskazówki, jak dalej działać.

http://www.ciazabezalkoholu.pl/

https://stopuzaleznieniom.pl/artykuly/czy-pije-ryzykownie/fasd-jaka-pomoc-dla-dzieci-i-mlodziezy/

https://www.szpzlo-ochota.pl/pl,poradnia-wczesnej-diagnostyki-i-terapii-z-zakresu-zaburzen-f,0,192.html

https://fasada.org.pl/fasfasd/

https://www.parpa.pl/index.php/e-publikacje/category/1-fasd-spektrum-plodowych-zaburzen-alkoholowych

Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami zawierającymi szersze informacje na temat tej choroby, jak również jak wspomagać dziecko z FAS/FASD.