Gmina Miasta Gostynina - oficjalna strona

ŚMIECI W LASACH – zagrożenie dla zwierząt

Las jest miejscem wszechobecnych śmieci. Zapomniany problem dla ludzi to niestety nieustanne zagrożenie dla środowiska, nie tylko roślinności, w której rozkładają się plastiki i przenikają do gruntu czy zbiorników wodnych zanieczyszczonych rozmaitymi cieczami, ale też i zwierząt.

źródło: www.lopuchowko.poznan.lasy.gov.pl

Rozkładające się śmieci są źródłem rozwoju bakterii i grzybów chorobotwórczych, a także, co szczególnie niebezpieczne, działają na mieszkańców lasów jak magnes. Takie reklamówki po kanapkach są szczególnie kuszące dla małych stworzeń, wiewiórek czy łasic, które węszą za łatwym pożywieniem, a stanowią dla nich duże zagrożenie – łatwo zaplątać się, a w przypadku małych torebek utknąć w nich i udusić. Innym zagrożeniem jest zawartość takiej torebki, w której, oprócz resztek jedzenia, znaleźć można nakrętki po napojach czy torebki po cukierkach nienadające się przecież do spożycia, a w konsekwencji zapychające układ pokarmowy zwierzęcia. Innym problemem są ostre krawędzie porzuconych w lesie naczyń albo pojemników. Wystarczy chwila nieuwagi, by samemu skaleczyć się odłamkiem szkła czy pogiętą blachą, a co dopiero mówić o nieświadomym zagrożenia, przebiegającym obok zwierzęciu. Biorąc pod uwagę czas rozkładu poszczególnych odpadów, zagrożenie skaleczeniem, a w skrajnych przypadkach śmiercią, trwa setki lat.

źródło: www.podroze.onet.pl. Zwierzęta często padają ofiarą ludzkich śmiec

W 2015 roku w lasach Ostrowa Wielkopolskiego Krzysztof Kolenda we współpracy z II Liceum Ogólnokształcącym przeprowadził badania mające na celu wykazanie, jaki wpływ na faunę mają zużyte opakowania po napojach. Okazało się, że na 254 specjalnie na ten cel przygotowane pojemniki w 76 znaleziono żywą faunę (przede wszystkim skoczogonki i pajęczaki), a w 111 doliczono się 1465 martwych zwierząt, głównie chrząszczy. Co ciekawe, w kilku naczyniach znalazło się kilkanaście martwych kręgowców: myszy, nornic i ryjówek. "Śmieci stanowią swoistą pułapkę ekologiczną – pisze Kolenda – gdyż wydobywającym się zapachem zwabiają zwierzęta, które nie tylko nie potrafią wydostać się z nich, ale często padają ofiarą pająków"[1]. Próba zagospodarowania tych śmieci przez jedne zwierzęta kończy się źle dla innych, ale ostatecznie tracą wszystkie. Przebywanie poza środowiskiem naturalnym stanowi ryzyko dla całego łańcucha pokarmowego – jedne stworzenia przyciągają kolejne, które mogą podjąć próbę spożycia danego śmiecia.

A zatem: czyżby natura zasiedlała tereny ludzkiej działalności? Wbrew pozorom to zła informacja, szczególnie dla bioróżnorodności i równowagi ekosystemu. Dosyć łatwo nad wysypiskami śmieci dostrzec ptactwo, co nie dziwi, gdy uświadomimy sobie, że "ludzkie", przetworzone jedzenie jest bardziej kaloryczne[2]. Zwierzęta wybierają to, co proste – zamiast szukać ryb, których liczba przez połowy spadła, kierują się na "ogólnodostępne" wysypiska. Podobnie w lesie, gdzie szklane butelki po piwach, z powodu ciemnej barwy przypominające norę, wydają się być dobrymi schronieniami przed drapieżnikami. Dobrymi, dopóki nie pojawi się deszcz i nie uwięzi zwierzęcia w środku.

Problem mylenia śmieci z pożywieniem jest uniwersalny i nie dotyczy wyłącznie stworzeń leśnych. Pouczająca jest lekcja niesiona przez wszechobecne w internecie zdjęcia żołądków martwych zwierząt wypełnionych nakrętkami czy foliami. Kilka lat temu na popularnym blogu Elise Andrew IFLScience znalazła się grafika zawierająca dwa zdjęcia słoików – w pierwszym znajdowała się plastikowa torebka, w drugim łudząco do niej podobna meduza. "Wyobraź sobie, że jesteś głodnym żółwiem morskim" – komentował grafikę znajdujący się obok tekst.

Wnioski nasuwają się same: śmieci stanowią śmiertelne zagrożenie dla zwierząt. Nawet jeśli udało im się przyzwyczaić do obecności śmieci w ich naturalnym środowisku (a pamiętać należy, że nie wszystkie wiedzą, jak się wobec nich zachować, czego dowodzą m.in. zjadane śmieci), to nie ulega wątpliwości, że las to nie miejsce na składowanie zbędnych odpadów.

[1]K. Kolenda, K. Kurczaba, M. Kulesza, Zaśmiecanie środowiska jako śmiertelne zagrożenie dla drobnej fauny, "Przegląd Przyrodniczy" XXVI, nr 2 (2015), s. 57. Dostępne w Internecie: http://www.kp.org.pl/pdf/pp/pdf2/PP_XXVI_2_KOLENDA.pdf (data dostępu: 4.05.2021).

[2]Zobacz na ten temat tekst Zuzanny Jagiełło Nasze śmieci w diecie zwierząt, "Miesięcznik Dzikie Życie" 2018, nr 7-8 (289-290). Tekst dostępny w Internecie: https://dzikiezycie.pl/archiwum/2018/lipiec-i-sierpien-2018/nasze-smieci-w-diecie-zwierzat (data dostępu: 4.05.2021).